Kahramanmaraş merkezli depremin haberini alır almaz Türkiye Madenciler Derneği bünyesinde derhal bir kriz masası oluşturduk. Oluşturduğumuz kriz masası ile afet bölgesinden gelen bilgiler ve talepleri anlık olarak maden arama-kurtarma ekiplerimizle paylaştık ve hem AFAD hem de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile koordinasyon içinde ekipleri doğru noktalara yönlendirdik.
Giriş
Daha önce benzerini görmediğimiz Kahramanmaraş merkezli deprem felaketlerinde on binlerce canımızı yitirdik. Yaşadığımız büyük yıkım ve kaybettiğimiz canlar dolayısıyla gerçekten çok üzgünüz. Deprem yaralarının hızlıca sarılması ve bu acıların tekrar yaşanmaması en büyük temennimiz.
Bu depremin niçin büyük bir felakete dönüştüğünün değerlendirmesi konunun uzmanlarınca mutlaka yapılacaktır. Ben bu yazımda madencilik sektörünün deprem arama-arama kurtarma çalışmalarına ilişkin genel bir değerlendirmede bulunmak istiyorum.
Madenciler, depremin birinci gününden itibaren sahadaydı. 10 binden fazla madenci gösterdikleri insanüstü çaba, enkaz altından kurtardıkları yüzlerce can dolayısıyla kamuoyunun büyük takdirini topladı. Bu süreçte tüm medya kuruluşları ve birçok yurttaşımız, madencilerin nasıl bu kadar başarılı kurtarma operasyonlarına imza attığını sorguladı. Buna yanıt verebilmek için maden arama-kurtarma ekiplerinin nasıl oluşturulduğunu bilmek gerekir.
Öncelikle maden arama-kurtarma ekiplerinin tamamen gönüllülük esasına göre oluşturulduğunu bilmemiz lazım. Kurtarma ekiplerine katılmak için gönüllü olan madenciler ile birebir mülakat yapılır, görevin zorlukları bütün boyutlarıyla anlatılır. Gönüllü madencilerin sağlık geçmişleri işyeri hekimi tarafından geriye doğru taranır, ruhen ve bedenen uygun olanlar ekibe dahil edilir. Sağlık muayenesi sonucunda işyeri hekimi tarafından uygun görülen kişiler asgari 90 saatlik teorik eğitime tabi tutulurlar. Diğer taraftan da kurtarmacı adayları fiziksel testlerden geçirilirler.
Fiziksel eğitimlerde alet ekipman kullanımı, dayanıklılık, psikolojik uygunluk gibi gözlemler yapılır. Bu eğitimlerin sonucunda yapılan sınavda başarılı olan adaylar kurtarma ekibine dahil edilirler ve tecrübeli kurtarmacıların yanında eğitim ve operasyonlara gönderilirler. Eğitimler daha çok madencilik operasyonlarında meydana gelen kazalara yöneliktir. Bu eğitimler; yangınlara müdahale, trafik kazalarına müdahale, kapalı alan kazalarına müdahale, ipli kurtarma, göçük ve enkaz altından yaralı kurtarma gibi spesifik konuları içermektedir.
Madenciler; mesleki olarak yaşadıkları gelişmiş risk algısı, tahkimat bilgisi, tehlike dinleme bilgisi, karanlık ortam ve benzer beceriler sayesinde enkaz altında daha güvenli ilerleme yapabilir. Arama-kurtarma çalışmalarında madencilerin farkı işte buradan kaynaklanmaktadır.
Peki, Türkiye Madenciler Derneği olarak deprem bölgesinde biz nasıl bir çalışma yaptık? Buna da kısaca değinmekte fayda var. Türkiye Madenciler Derneği olarak üyemiz olan madencilik şirketlerinin iş sağlığı ve güvenliği ekiplerinin liderlerinden oluşturduğumuz bir İSG Komitemiz var. İSG Komitemizde temsil edilen tüm şirketlerimizin arama-kurtarma ekipleri büyük maden kazalarında ve ulusal afetlerde hiçbir kurumdan talimat beklemeden hızla toparlanıp intikale hazır hale gelirler.
Kahramanmaraş merkezli depremin haberini alır almaz da Türkiye Madenciler Derneği bünyesinde derhal bir kriz masası oluşturduk. Oluşturduğumuz kriz masası ile afet bölgesinden gelen bilgiler ve talepleri anlık olarak maden arama-kurtarma ekiplerimizle paylaştık ve hem AFAD hem de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile koordinasyon içinde ekipleri doğru noktalara yönlendirdik.
Öte yandan tüm üye şirketlerimiz ve madencilik sektöründeki bütün STK’ler depremin yaşandığı ilk andan itibaren tüm imkânlarını seferber ettiler. Madencilik sektörü, profesyonel kurtarma ekiplerinin yanı sıra temel ihtiyaç maddesi, gıda yardımı ve arama-kurtarma çalışmalarında kullanılmak üzere iş makinelerini bölgeye gönderdi.
Özetle madencilik sektörü olarak, geçmişte yaşadığımız doğal afetlerde olduğu gibi, bu büyük depremde de hızlı organize olma yeteneğimizi sonuna kadar ortaya koyduk. Madencilerimiz bu büyük felakette tarih kitaplarına geçecek bir fedakârlık ve özveriyle çalıştılar. Başta maden arama-kurtarma ekiplerimiz olmak üzere deprem bölgelerinde özveriyle çalışan her bir kurum ve kişiye canı gönülden teşekkür ediyorum.
Türkiye Madenciler Derneği olarak tabii ki çalışmalarımızın muhasebesini de yaptık. Deprem bölgesinde görev alan tüm arama-kurtarma ekiplerimizle İstanbul’da tüm gün süren bir toplantı gerçekleştirdik. Burada “Bir can daha kurtarabilir miydik?”, “Nerelerde eksiğimiz vardı?”, “Kendimizi hangi konularda geliştirmeliyiz?” gibi sorulara yanıt aradık.
Bu toplantıda, deprem bölgesinde yürütülen arama-kurtarma çalışmalarıyla ilgili özellikle ‘ulaşım’, ‘iletişim’ ve ‘lojistik’ temel başlıklarında yaşadığımız sorunlar öne çıktı. Ayrıca güçlendirilmesi gereken alanlara ilişkin ekip liderlerimizin görüş ve önerilerini not aldık.
Gelecekte umarım buna benzer bir afet daha yaşamayız. Ancak olası bir afet durumunda ekiplerimizin bölgelere daha hızlı intikal etmesi, kesintisiz iletişim ve lojistik desteğinin sağlanması için çeşitli önerilerimiz var. Bu önerilerimizi bir rapor haline getirerek ilgili kamu kurumları ile paylaşmayı planlıyoruz. Ayrıca maden arama-kurtarma ekiplerimizin elinde bulunması gereken bazı teknolojik ekipmanların eksikliğini de yine bu felakette görmüş olduk. Bu eksiklikleri de madencilik şirketlerimizin hızla gidereceğine inanıyorum.
Madenciler olarak bizim için en değerli cevher insandır. Maden kazaları ve doğal felaketlerde insanlarımızın hayatını kurtarmak için biz sektör olarak kendimizi daha donanımlı ve hazır hale getiriyoruz. Umarım herkes bu depremden gereken dersleri çıkarır ve bundan sonra meydana gelecek bu tür doğa olayları büyük birer felakete dönüşmez.
Ali Emiroğlu
Türkiye Madenciler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı